Τοποθέτηση για το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα της Περιφέρειας Βορείου
Αιγαίου
στη συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου
Η υποχρέωση
της Περιφέρειας για την εκπόνηση Επιχειρησιακού Προγράμματος δεν είναι μόνο μια
τυπική υποχρέωση που προβλέπεται από την ισχύουσα νομοθεσία, αλλά ένα σημαντικό
εργαλείο αναπτυξιακού προγραμματισμού σε Περιφερειακό επίπεδο και έτσι θα
πρέπει να το δούμε.
Είναι
δύσκολο να περιγράψεις το όραμα για την περιφερειακή ανάπτυξη στις σημερινές
συνθήκες, οπού η χώρα μας δοκιμάζεται από την δυσμενή οικονομική συγκυρία, σ’
αυτό το τόσο ζοφερό κλίμα που αυξάνει καθημερινά την ανασφάλεια των πολιτών.
Είναι όμως μια σημαντική πρόκληση, αλλά και ιστορικό χρέος να μπορέσουμε να
προσδιορίσουμε ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης για τα νησιά μας, αποτυπώνοντας τις
πραγματικές ανάγκες, ιεραρχώντας τις τοπικές προτεραιότητες, θα πρέπει να διατυπώσουμε
ρεαλιστικές προτάσεις προκειμένου να υπάρξει η πολυπόθητη τοπική και
περιφερειακή ανάπτυξη στην πράξη.
Στην
προσπάθεια αυτή θα πρέπει να κινητοποιήσουμε το σύνολο των τοπικών φορέων, την
Α/βάθμια Αυτοδιοίκηση, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, τον επιχειρηματικό κόσμο, τους
επιστημονικούς φορείς, τις Υπηρεσίες και το σημαντικό επιστημονικό δυναμικό που
διαθέτουν. Αν δεν καταφέρουμε να τους ενεργοποιήσουμε και να συνεργαστούμε με
όλους, τότε ο καθένας θα συνεχίσει να προγραμματίζει μόνος του, να υλοποιούνται
παρεμβάσεις αποσπασματικά, χωρίς να επιτυγχάνεται το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Ο συντονισμός
και η συνεργασία όλων, είναι καθοριστικός παράγοντας για την επιτυχία και σ’
αυτό πρέπει να δώσουμε βάρος.
Ταυτόχρονα
πρέπει να λάβουμε υπόψη μας και την παρούσα οικονομική κατάσταση. Η αδυναμία
χρηματοδότησης από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων τα τελευταία χρόνια είναι
δεδομένη και αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα στην υλοποίηση του σχεδιασμού και
αυτό θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη. Ταυτόχρονα όμως υπάρχει η σημαντική
δυνατότητα που μας δίνεται με την αξιοποίηση των κοινοτικών πόρων του ΕΣΠΑ, την
οποία δεν έχουμε αξιοποιήσει επαρκώς μέχρι σήμερα, με αποτέλεσμα η
απορρόφηση στο Περιφερειακό Πρόγραμμα να είναι μόλις στο 30%, ενώ πολλά
σημαντικά έργα δεν έχουν ακόμη ξεκινήσει να υλοποιούνται, με κίνδυνο όχι μόνο
να μην προλάβουν να ολοκληρωθούν έως το 2015, αλλά να χρειαστεί να καλύψουν
σημαντικό μέρος της χρηματοδότησης τους από πόρους της επόμενης Προγραμματικής
Περίοδου 2014-2020. Παράλληλα υπάρχουν και οι κοινοτικοί πόροι που διατίθενται
από τα Τομεακά Προγράμματα των Υπουργείων για ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις
και αυτοί μπορούν και πρέπει να αξιοποιηθούν.
Η παρουσίαση
όπως έγινε από την αρμόδια Υπηρεσία της Περιφέρειας για την Α΄ Φάση του
Επιχειρησιακού Προγράμματος είναι επαρκής σε ότι αφορά την αξιολόγηση της
υφιστάμενης κατάστασης, θα έπρεπε όμως να περιλαμβάνει και την αποτύπωση της
υφιστάμενης κατάστασης με στοιχεία για την πληθυσμιακή εξέλιξη, για τη
διαχρονική εξέλιξη της ανεργίας, δεδομένα για την υγεία και την παιδεία
(υφιστάμενη - ζήτηση κατάσταση υποδομών, επίπεδο εκπαίδευσης κλπ), οικονομικά
στοιχεία (ΑΕΠ, παραγωγή ανά Τομέα), στοιχεία για τον αγροτικό τομέα,
περιβαλλοντικά δεδομένα (απορρίμματα, υποδομές επεξεργασίας αποβλήτων, περιοχές
προστασίας), στοιχεία για τον τουρισμό κλπ. Τα στοιχεία αυτά περιλαμβάνονται σε
μελέτες που έχουν ανατεθεί κατά καιρούς και υπάρχουν στις Υπηρεσίες της
Περιφέρειας και θα πρέπει να ενσωματωθούν.
Σε σχέση με
τις αναπτυξιακές προτεραιότητες του Επιχειρησιακού Προγράμματος, θέλω να
αναφέρω επιγραμματικά τα εξής:
- Βασική προτεραιότητα θα
πρέπει να είναι η ολοκλήρωση των συγκοινωνιακών υποδομών στα νησιά μας,
αξιοποιώντας τους πόρους το ΕΣΠΑ. Να επιταχυνθούν οι διαδικασίες και να
υλοποιηθούν τα έργα για τη βελτίωση των οδικών αξόνων σε όλα τα νησιά. Να
ολοκληρωθούν οι βασικές λιμενικές υποδομές στα νησιά με προτεραιότητα τη
βελτίωση του λιμένα στον Αη Στράτη, του λιμένα στο Σίγρι, των λιμενικών
υποδομών στο Πυθαγόρειο στη Σάμο και στον Εύδηλο στην Ικαρία, να
ολοκληρωθούν οι υποδομές και να αξιοποιηθεί ο λιμένας των Μεστών στη Χίο
και να ληφθεί τελική απόφαση για το νέο λιμένα Χίου. Επίσης θα πρέπει να
υλοποιηθεί η εκπόνηση της μελέτης για τις ακτοπλοϊκή διασύνδεση των νησιών
μεταξύ τους και με την υπόλοιπη χώρα, όπως έχει αποφασίσει το Περιφερειακό
Συμβούλιο.
- Στον τομέα του περιβάλλοντος
θα πρέπει να ολοκληρωθεί η αναθεώρηση του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού
Σχεδιασμού, να ανατεθεί η μελέτη για τον Ενεργειακό Σχεδιασμό των νησιών,
όπως πρόσφατα αποφασίσαμε και να αναθεωρηθεί το Περιφερειακό Πλαίσιο για
τη Διαχείριση των Στερεών Αποβλήτων. Ταυτόχρονα θα πρέπει να προχωρήσει η
εκπόνηση των ΣΧΟΟΑΠ και να προβλεφθεί η ενοποίηση τους σε επίπεδο Δήμου.
Σε ότι αφορά τις υποδομές θα πρέπει να ξεπεραστούν άμεσα τα προβλήματα και
να ξεκινήσουν τα έργα ύδρευσης – αποχέτευσης που έχουν προγραμματιστεί με
τη χρηματοδότηση του ΕΣΠΑ, να ολοκληρωθεί η αποκατάσταση των ΧΑΔΑ και τα
έργα για την κατασκευή ΧΥΤΑ στην Ικαρία και ΧΥΤ Αδρανών, καθώς και δράσεων
για την επεξεργασία και ανακύκλωση των απορριμμάτων.
- Στον τομέα της οικονομίας
και της απασχόλησης θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην στήριξη του αγροτικού
τομέα με δράσεις που έχουμε προσδιορίσει στο πλαίσιο του καλαθιού των
αγροτικών προϊόντων και της στρατηγικής «από το χωράφι στο ράφι» που
προωθείται το τελευταίο διάστημα. Τα μοναδικά προϊόντα που διαθέτουν τα
νησιά μας μπορούν να στηρίξουν την τοπική οικονομία και να ανοίξουν νέες
θέσεις εργασίας σε πολλούς τομείς. Είναι σημαντικό επίσης να
χρηματοδοτηθούν και άλλα προγράμματα για την ενίσχυση της απασχόλησης από
το Ε.Κ.Τ., τα οποία μπορούν να στηρίξουν έστω και προσωρινά τους ανέργους.
- Στον τομέα της υγείας
και της κοινωνικής μέριμνας θα πρέπει να αξιοποιηθούν οι διαθέσιμοι πόροι
από το ΕΣΠΑ για υποδομές. Είναι αδιανόητο να μην προχωρήσει το έργο του
εκσυγχρονισμού του Νοσοκομείου Μυτιλήνης, να μην ολοκληρωθεί ο
εκσυγχρονισμός του Νοσοκομείου της Χίου και οι μικρότερες παρεμβάσεις που
έχει αναλάβει να υλοποιήσει η Περιφέρεια. Σημαντική προτεραιότητα πρέπει
να αποτελέσουν δράσεις για την κοινωνική μέριμνα προς τους συμπολίτες μας
που έχουν ανάγκη, σε συνεργασία με φορείς, σωματεία και την εκκλησία που
δραστηριοποιούνται στην κατεύθυνση αυτή. Στις μέρες μας τέτοιες δράσεις
αποτελούν προσφορά ζωής !!
- Στο τομέα του τουρισμού
θα πρέπει να ολοκληρωθούν οι τουριστικές υποδομές στα νησιά μας
αξιοποιώντας τους πόρους του ΕΣΠΑ και να προχωρήσουμε σε στοχευμένη
τουριστική προβολή με ενέργειες και καινοτόμες δράσεις για την προώθηση
του τουριστικού προϊόντος προσαρμοσμένες στη σημερινή εποχή, στην εποχή
του διαδικτύου. Ο τουρισμός καλείται και μπορεί σήμερα να παίξει
καθοριστικό ρόλο στην προσπάθεια για να στηριχθεί η τοπική οικονομία.
- Στο τομέα του πολιτισμού,
στα νησιά μας με την πλούσια πολιτιστική και πολιτισμική κληρονομιά θα
πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα η ολοκλήρωση των έργων για τη συντήρηση
και ανάδειξη των μνημείων μας και να ενισχυθούν οι πόροι που δίνονται για
το σκοπό αυτό στην αναθεώρηση του Περιφερειακού Προγράμματος. Επίσης
προτεραιότητα μας θα πρέπει να είναι η στήριξη των τοπικών πολιτιστικών
φορέων, η αξιόλογη δραστηριότητα των οποίων αποτελεί όαση πολιτισμού στη
σημερινή εποχή.
Αργήσαμε ως
Περιφέρεια να ασχοληθούμε με το θέμα του αναπτυξιακού σχεδιασμού και αυτό θα
έπρεπε να έχει γίνει την προηγούμενη χρονιά. Εμείς ως Παράταξη το είχαμε θέσει
ως θέμα από πέρυσι και επισημάναμε τη σημασία του εγχειρήματος. Κάλιο αργά παρά
ποτέ .. Σε κάθε περίπτωση η προσπάθεια αυτή μπορεί να αξιοποιηθεί και από το
επόμενο Περιφερειακό Συμβούλιο.
Κλείνω
λέγοντας ότι αυτό που είναι το σημαντικότερο είναι να υπάρξει ρεαλιστικός
σχεδιασμός και αναπτυξιακό όραμα για τα νησιά μας. Δεν ξέρω αν το όραμα θα
αποτυπώνεται με τον τίτλο «Ποιότητα Παντού» ή «Ανάπτυξη με επίκεντρο τον
Άνθρωπο» ή .. Το βασικότερο είναι να υπάρξει όραμα ..
Η ανάπτυξη για
την οποία τόσος λόγος γίνεται τα τελευταία χρόνια, είναι σίγουρο ότι είναι και
στο δικό μας χέρι ..
Μια ανάπτυξη
που οφείλει να έχει ως επίκεντρο των άνθρωπο.
Τον άνθρωπο
που ζει και εργάζεται σ’ αυτό τον τόπο.
Τον άνθρωπο
που θέλει να συνεχίσει να ζει και να δημιουργεί σ’ αυτά τα ακριτικά νησιά της
πατρίδα μας και θέλει να δει και τα παιδιά του να μεγαλώνουν και να βρίσκουν
δουλειά στην πατρίδα μας.
Θεόδωρος Βαλσαμίδης
Περιφερειακός Σύμβουλος Βορ. Αιγαίου
Με την Παράταξη «ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΜΑΣ»
