Καλούμαστε σήμερα, να
αποφασίσουμε για ένα από τα σημαντικότερα θέματα που έχουν έρθει προς συζήτηση
στο Περιφερειακό Συμβούλιο, στα 2 χρόνια λειτουργίας του νέου θεσμού της
Αυτοδιοίκησης.
Ο
αναξιοποίητος φυσικός πλούτος ..
Επιτρέψτε μου καταρχήν, να
κάνω μια μικρή αναφορά στις δυνατότητες που δεν έχουμε εκμεταλλευτεί, στους
φυσικούς πόρους των νησιών μας που παραμένουν μέχρι σήμερα αναξιοποίητοι, παρά
τους σχεδιασμούς που κατά καιρούς ανακοινώνονται και ενώ έχουν διατεθεί σημαντικοί
πόροι από το Κράτος και την Αυτοδιοίκηση για την μελέτη και αξιοποίηση τους. Ενδεικτικά
για τη Λέσβο να θυμίσω:
- Την προσπάθεια που ξεκίνησε για την
αξιοποίηση του φράγματος της Ερεσού με την κατασκευή ενός υβριδικού έργου για
την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με εγγυημένη ισχύ 15 ΜW, χωρίς αποτέλεσμα μέχρι σήμερα.
- Το σημαντικό αλλά αναξιοποίητο
γεωθερμικό πεδίο, τόσο στην περιοχή της Στύψης για το οποίο είχε ανατεθεί από
το 2003 στη ΔΕΗ Α.Ε. η κατασκευή μονάδας ισχύος 8 MW, όσο και στην περιοχή του Πολιχνίτου με το πιλοτικό
έργο «ΘΕΡΜΟΠΟΛΙΣ» για τηλεθέρμανση, το οποίο σήμερα παραμένει ανενεργό.
- Το εγκαταλειμμένο αιολικό
πάρκο του Δήμου Μυτιλήνης.- Το ελάχιστα αξιοποιημένο αιολικό δυναμικό, με μικρά αιολικά πάρκα συνολικής ισχύος 12 MW στη Λέσβο και 30 MW συνολικά στα νησιά της Περιφέρειας.
Τα παραδείγματα που ανέφερα, δείχνουν
πως δεν έχουμε καταφέρει να αξιοποιήσουμε στο ελάχιστο τις δυνατότητες του
τόπου μας, πολλές δε από τις περιπτώσεις αυτές, επιτρέψτε μου, αποτελούν
«μνημεία ανικανότητας» του Κράτους αλλά και της Αυτοδιοίκησης. Ζητούμενο λοιπόν
παραμένει σήμερα η αξιοποίηση των φυσικών πόρων, οι οποίοι θα μπορούσαν όχι
μόνο να επιλύσουν το ενεργειακό πρόβλημα των νησιών μας, βασική παράμετρο για
την επιβίωση των κατοίκων, αλλά και να τονώσουν την τοπική ανάπτυξη και την
τοπική οικονομία, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίες.
Είναι αδιανόητο στις μέρες
μας και ενώ μπορούμε να καλύψουμε τις ενεργειακές μας ανάγκες με Ανανεώσιμες
Πηγές Ενέργειας, σαφώς φιλικότερες προς το περιβάλλον, εμείς να παραμένουμε σε
λύσεις άλλων εποχών και ταυτόχρονα εξαρτημένοι από το πετρέλαιο ως καύσιμη ύλη,
με ότι αυτό συνεπάγεται.
Το προτεινόμενο έργο «Αιγαία Ζεύξη»
Για το προτεινόμενο έργο
«Αιγαία Ζεύξη», για το οποίο καλούμαστε σήμερα να αποφασίσουμε γνωμοδοτώντας
επί της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, θα έλεγα καταρχήν ότι οι προηγούμενοι
7 μήνες ήταν αρκετοί για να υπάρξει η δυνατότητα στους πολίτες και τους φορείς να
ενημερωθούν, αλλά και να καταθέσουν τις απόψεις και τις προτάσεις τους.
Παρακολουθώντας κανείς, όλα
όσα έχουν ειπωθεί για το θέμα αυτό το προηγούμενο διάστημα και είναι αρκετά, θα
καταλήξει στο συμπέρασμα ότι σήμερα έχουν διαμορφωθεί 2 διαφορετικές απόψεις, η
μια που προσπαθεί να πείσει πόσο κακή είναι η επένδυση και άλλη που προσπαθεί
να πείσει πόσο θετική είναι αυτή η επένδυση. Η δική μας άποψη είναι ξεκάθαρη.
Πιστεύουμε ότι πρόκειται για μια σημαντική επένδυση, η οποία πρέπει και μακάρι
να υλοποιηθεί.
Πρόκειται για ένα έργο όμως, κυρίως
σε ότι αφορά τη διασύνδεση των νησιών με το ηπειρωτικό σύστημα, που θα μπορούσε
να είχε προγραμματιστεί νωρίτερα και να υλοποιηθεί από την ΔΕΗ με χρηματοδότηση
από Κοινοτικούς Πόρους, από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων κλπ, όπως άλλωστε
έχει δρομολογηθεί για την περίπτωση των Κυκλάδων. Αντίθετα, νομίζω ότι το
θυμάστε, κάποιοι τα προηγούμενα χρόνια προωθούσαν την ενεργειακή διασύνδεση των
νησιών μας με τη γειτονική Τουρκία, με ότι αποτελέσματα θα μπορούσε να έχει μια
τέτοια προοπτική. Τέτοιου μεγέθους έργα, μπορούν όμως να υλοποιηθούν σήμερα μόνο
με ιδιωτικές επενδύσεις, οι οποίες παραμένουν ζητούμενο για τη Χώρα μας.
Στην κατεύθυνση αυτή, θα
έπρεπε να επικεντρωθούν οι προσπάθειες και οι συζητήσεις στο πως θα μπορούσε να
υλοποιηθεί η επένδυση με όσο το δυνατόν λιγότερες αρνητικές επιπτώσεις προς το
περιβάλλον. Θα μπορούσαμε έτσι, να ζητήσουμε τις απόψεις των Επιστημονικών
Φορέων του τόπου μας, να έχουμε στη διάθεση μας συγκεκριμένες προτάσεις για τη
βελτίωση της προτεινόμενης μελέτης και να αναπτύξουμε έτσι τη δική μας
στρατηγική και τη δική μας πρόταση. Αυτό όμως έχει γίνει σε πολύ μικρό βαθμό
και περισσότερο οι συζητήσεις έχουν αναλωθεί σε επιχειρήματα υπέρ και κατά της
επένδυσης. Αυτό προκύπτει και από τις απόψεις που έχουν κατατεθεί και
δημοσιευτεί στο δικτυακό τόπο της Περιφέρειας.
Επίσης, θα έπρεπε να έχουμε
σήμερα συγκεκριμένες προτάσεις από τους 3 Δήμους της Περιφέρειας στους οποίους
πρόκειται να υλοποιηθεί η επένδυση. Αυτό όμως δεν έγινε, παρότι σχετίζεται
άμεσα με τις αρμοδιότητες τους και τα αντισταθμιστικά οφέλη τους αφορούν άμεσα.
Πέρα από το Δήμο Λήμνου που είναι αρνητικός για την επένδυση, ο Δήμος Λέσβου
είναι απλά θετικός και ο Δήμος Χίου δεν έχει εκφράσει άποψη.
Δεν θα κάνω καμία αναφορά στα
υπέρ και τα κατά της επένδυσης, νομίζω ότι έχουν ακουστεί και στη σημερινή
συνεδρίαση και έχουν εξαντληθεί.
Προτάσεις
για συμπλήρωση των Περιβαλλοντικών Όρων
Με βάση την εισήγηση που
κατατέθηκε, συμφωνούμε καταρχήν με τις προτάσεις της Υπηρεσίας να περιληφθούν δηλαδή
στους Περιβαλλοντικούς Όρους τα εξής:
1. Να συμπληρωθεί η ΜΠΕ με τα αναγκαία έργα
υποδομής που απαιτούνται προκειμένου να γίνει εφικτή η διασύνδεση των τοπικών
ηλεκτρικών δικτύων της ΔΕΗ με το ηπειρωτικό διασυνδεδεμένο σύστημα και
προκειμένου να παύση η λειτουργία των τοπικών ρυπογόνων σταθμών της ΔΕΗ. Αυτό
αποτελεί προτεραιότητα και απαραίτητη προϋπόθεση για την υλοποίηση του έργου.
2. Να δεσμευτεί ο Φορέας κατασκευής του έργου
και να διασφαλίσει ο Διαχειριστής του Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας
ότι τα υποθαλάσσια καλώδια διασύνδεσης θα έχουν ικανότητα μεταφοράς ηλεκτρικής
ενέργειας αρκετά μεγαλύτερη από αυτήν που αναμένεται να παράγεται από τους
αιολικούς σταθμούς, προκειμένου να είναι δυνατή η μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας
και από άλλες τοπικές επιχειρήσεις εκμετάλλευσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Εδώ θα πρέπει να είναι ξεκάθαρο και το καθεστώς κάτω οποίο θα πραγματοποιείται
η μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας.
3. Να υπάρξει σημαντική αύξηση των
αντισταθμιστικών οφελών, πέρα από αυτών που καθορίζονται από τη νομοθεσία για
λόγους δίκαιης αποζημίωσης των τοπικών κοινωνιών εξαιτίας του αναμενόμενου
περιβαλλοντικού κόστους.
Πέρα των προτάσεων αυτών,
προτείνουμε:
4. Να διασφαλιστεί η εναλλακτική τροφοδότηση
των νησιών από τη Βόρεια Ελλάδα και όχι να εξεταστεί απλά όπως προτείνει η
Υπηρεσία. Το έργο αυτό θα πρέπει να γίνει παράλληλα και όχι σε επόμενο φάση, προκειμένου
να υπάρχει η δυνατότητα εναλλακτικής τροφοδότησης σε περίπτωση βλάβης και να
εξασφαλιστεί έτσι η αδιάλειπτη παροχή ενέργειας προς τα νησιά.
5. Οι εργασίες εκσκαφής που θα απαιτηθούν, να
γίνουν παρουσία της αρμόδιας Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και του Μουσείου Φυσικής
Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους, με έξοδα του φορέα κατασκευής. Είναι σημαντικό το
θέμα αυτό για όλα τα νησιά και ιδιαίτερα για τη βορειοδυτική Λέσβο όπου έχει
καταγραφεί μεγάλος αριθμός θέσεων αρχαιολογικού ενδιαφέροντος και πλήθος
απολιθωμάτων.
Αναγκαία προϋπόθεση για την
υλοποίηση του έργου είναι να εξασφαλιστούν οι προβλεπόμενες από τη νομοθεσία
αδειοδοτήσεις από τις αρμόδιες Υπηρεσίες Αρχαιολογίες, Δ/νσεις Δασών κλπ.
Αυτές μπορούν να υποδείξουν και τυχόν τροποποιήσεις των προτεινόμενων σημείων
για την εγκατάσταση των Ανεμογεννητριών.
Επιπλέον και επειδή ως
Περιφέρεια πρέπει να προσδιορίσουμε και οριοθετήσουμε την ανάπτυξη των
Α.Π.Ε. στα νησιά μας, προτείνουμε αυτό να γίνει στο πλαίσιο της
επικαιροποίησης του Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου, η οποία έχει ανατεθεί
από το ΥΠΕΚΑ και είναι σε εξέλιξη και μέσω των Γ.Π.Σ. και ΣΧΟΟΑΠ που
εκπονούνται ή πρόκειται να εκπονηθούν σε κάθε νησί. Είμαστε θετικοί για τις ΑΠΕ, αλλά με λελογισμένη χρήση και
εγκατάσταση. Δεν είναι δυνατό να επιτρέψουμε να γεμίσουν αλόγιστα τα νησιά μας
με ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά. Η διείσδυση και ανάπτυξη των Α.Π.Ε. πρέπει
να γίνει ομαλά και εμείς πρέπει να βάλουμε κανόνες στο θέμα αυτό. Προτείνουμε
συνεπώς να υπάρξει άμεσα συνεργασία με επιστημονικούς φορείς όπως το
Πανεπιστήμιο Αιγαίου, το Πολυτεχνείο κλπ προκειμένου να υπάρξει σχεδιασμός στην
ανάπτυξη των Α.Π.Ε., ο οποίος θα ενσωματωθεί στο επικαιροποιημένο Χωροταξικό
της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου.
Τέλος και επειδή πολλά έχουμε
ακούσει και διαβάσει το τελευταίο διάστημα, με ανοιχτές και προειδοποιητικές
επιστολές, δηλώσεις αρμόδιων, αλλά και αναρμόδιων για το θέμα, πιστεύουμε ότι
είναι θεμιτές οι διαφορετικές απόψεις που ακούγονται, δεν μπορούμε όμως να
δεχτούμε ότι κάποιοι ενδιαφέρονται και αγαπάνε περισσότερο αυτόν τον τόπο ..
Σε ότι αφορά το θέμα της
αύξησης του ΑΕΠ της Περιφέρεια μας αν πραγματοποιηθεί η προτεινόμενη επένδυση,
όπως προέκυψε από πρόσφατες δηλώσεις του Γ.Γ. Αιγαίου, θέλω να πω 2 - 3
πράγματα:
1. Για τη χρηματοδότηση της
επόμενης Προγραμματικής Περιόδου 2014 – 2020, έχουν ληφθεί ήδη υπόψη τα
στοιχεία για το ΑΕΠ της κάθε Περιφέρειας την περίοδο 2007-2009. Και αυτό είναι
το πραγματικό πρόβλημα για την Περιφέρεια μας, γιατί λαμβάνονται υπόψη στοιχεία
πριν την κορύφωση της οικονομικής κρίσης και αυτό πρέπει να αλλάξει. Συνεπώς η
επένδυση δεν έχει καμία σχέση και δεν μπορεί να επηρεάσει τη χρηματοδότηση
αυτή.
2. Η αύξηση του ΑΕΠ μπορεί να
συμβεί μόνο μετά την ολοκλήρωση της επένδυσης και την έναρξη λειτουργία της,
δηλαδή στην καλύτερη περίπτωση μιλάμε για το 2020. Κάτι που μπορεί να επηρεάσει
την όποια χρηματοδότηση υπάρχει περίπτωση να δοθεί μετά το 2017, δηλαδή 15
χρόνια μετά.
3. Είναι δυνατό να υποστηρίζουμε
ότι δεν πρέπει να πραγματοποιούνται επενδύσεις στα νησιά μας προκειμένου να μην
αυξηθεί το ΑΕΠ και μετά να σχεδιάζουμε για την ανάπτυξη των νησιών μας;
Κλείνω, λέγοντας ότι η άποψη
μας είναι θετική, αλλά με τις τροποποιήσεις και τις προτάσεις που καταθέσαμε.
Θεόδωρος
Βαλσαμίδης
Περιφερειακός
Σύμβουλος Βορ. Αιγαίου
