Γράφει: Θεόδωρος Βαλσαμίδης*
26/01/2011
Τα επίσημα ποσοστά για την ανεργία στην Ελλάδα που έδωσε στη δημοσιότητα πριν από λίγες ημέρες η Ελληνική Στατιστική Αρχή και ο Οργανισμός Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (ΟΑΕΔ) δημιουργούν έντονο προβληματισμό για την ανοδική πορεία της ανεργίας στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου.
Πιο συγκεκριμένα, ενώ τον Οκτώβριο του 2009 έως τον Οκτώβριο του 2010 η ανεργία στη χώρας μας από το 9,8% βρέθηκε στο 13,5%, δηλαδή αυξήθηκε κατά 40% περίπου το ποσοστό της ανεργίας, για το ίδιο χρονικό διάστημα το ποσοστό της ανεργίας στο Βόρειο Αιγαίο αυξήθηκε από 2,2% σε 7,7 %.
Πρόκειται πραγματικά για μια αύξηση-ρεκόρ στο Βόρειο Αιγαίο, αφού σε μόλις ένα χρόνο το ποσοστό της ανεργίας αυξήθηκε κατά 350%.
Όπως φαίνεται στο δημοσιευόμενο πίνακα, από τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία, η περιφέρεια που παρουσιάζει το μεγαλύτερο ρυθμό αύξησης της ανεργίας είναι η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου.
Αυτό είναι που προκαλεί τη μεγαλύτερη ανησυχία και θα πρέπει να μας προβληματίσει έντονα.
Σήμερα, η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου παρουσιάζει τη μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση. Είναι θετικό ότι καταγράφονται ακόμη τα χαμηλότερα ποσοστά σε επίπεδο χώρας, αλλά αυτό δεν πρέπει να μας εφησυχάζει.
Για το μήνα Δεκέμβριο καταγράφονται 4.458 επιδοτούμενοι άνεργοι από τον ΟΑΕΔ, 1.675 άνθρωποι περισσότεροι από το μήνα Νοέμβριο, ενώ η ποσοστιαία μεταβολή ανέρχεται σε 60,19%. Επίσης, το μήνα Δεκέμβριο αυξήθηκε στο Βόρειο Αιγαίο κατά 8,60% το ποσοστό των μακροχρόνια ανέργων, από τα μεγαλύτερα ποσοστά αύξησης σε επίπεδο περιφερειών.
Σίγουρα, βέβαια, τα επίσημα στοιχεία που καταγράφονται για την ανεργία από την Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία, διαφέρουν σημαντικά από τα πραγματικά στοιχεία.
Ποιοι παράγοντες συνέβαλαν στη διαμόρφωση της σημερινής κατάστασης
Μια σειρά από παράγοντες έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στη διαμόρφωση της σημερινής κατάστασης για τα ποσοστά της ανεργίας στο Βόρειο Αιγαίο.
Κατ’ αρχήν η απομάκρυνση των συμβασιούχων εργαζομένων από το δημόσιο τομέα, σε πολύ υψηλό ποσοστό. Εργαζόμενοι με συμβάσεις μίσθωσης έργου, με συμβάσεις ορισμένου χρόνου ή απασχολούμενοι μέσω των Προγραμμάτων Stage βρέθηκαν στην ανεργία, μια και όλα τα παραπάνω διακόπηκαν ή περιορίστηκαν σημαντικά, δημιουργώντας ταυτόχρονα προβλήματα στη λειτουργία του δημόσιου τομέα.
Τα οικονομικά μέτρα, οι συνεχείς περικοπές των μισθών και των συντάξεων, επηρέασαν σημαντικά τον ιδιωτικό τομέα και γενικότερα την αγορά. Οι μικρομεσαίοι και οι συνταξιούχοι είναι αυτοί που στηρίζουν την αγορά, συνεπώς η δική τους δύσκολη οικονομική κατάσταση έχει επηρεάσει σημαντικά την τοπική οικονομία. Αυτό έχει ως συνέπεια την προσπάθεια των επιχειρήσεων να περιορίσουν το εργατικό τους δυναμικό, με αποτέλεσμα τη συρρίκνωση και του ιδιωτικού τομέα.
Ο κλάδος των κατασκευών περιορίστηκε σημαντικά. Τα δημόσια έργα έχουν ελαχιστοποιηθεί, ιδιαίτερα μετά την περικοπή του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων και την αδυναμία των φορέων να ανταποκριθούν στις οικονομικές απαιτήσεις. Επίσης, σημαντική ύφεση παρατηρείται και στην οικοδομή, μετά τα νέα οικονομικά δεδομένα και τους αυστηρότερους όρους δανεισμού από τις τράπεζες.
Ο τουρισμός, κινητήριος μοχλός για την τοπική οικονομία και την απασχόληση, υπέστη σημαντική μείωση τη χρονιά που πέρασε στο Βόρειο Αιγαίο.
Όλα τα παραπάνω ως αποτέλεσμα είχαν τη σημαντική μείωση των θέσεων εργασίας σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Ιδιαίτερα, δε, σε ό,τι αφορά τις θέσεις εργασίας για επιστημονικό προσωπικό.
Είναι εφικτή η αντιμετώπιση του προβλήματος;
Τα νέα δεδομένα που δημιουργήθηκαν στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου θα πρέπει να προβληματίσουν όλους μας. Κατ’ αρχήν την τοπική αυτοδιοίκηση και τους αρμόδιους φορείς, όπως Επιμελητήρια κ.λπ..
Οι αποφάσεις και τα μέτρα της σημερινής κυβέρνησης για τη νησιωτική Ελλάδα δυστυχώς είναι περιορισμένα και εγκλωβισμένα μόνο στη λογική του Μνημονίου και των περικοπών.
Δυστυχώς, δεν έχουν εφαρμοστεί πολιτικές και μέτρα για τη στήριξη της απασχόλησης στα νησιά μας και δε φαίνεται να υπάρχει σχετική προοπτική.
Και όμως, ακόμη και σ’ αυτήν τη δύσκολη οικονομική συγκυρία υπάρχουν δυνατότητες για τη στήριξη της απασχόλησης.
Το κλειδί για την επίτευξη του σκοπού αυτού είναι μόνο η ανάπτυξη. Με δραστικά μέτρα και πολιτικές που μπορούν να τονώσουν την τοπική οικονομία και να στηρίξουν την απασχόληση, όπως:
- Άμεση ενεργοποίηση του νέου Αναπτυξιακού Νόμου, που ψηφίστηκε μετά από μεγάλη καθυστέρηση και ο οποίος θα πρέπει να δώσει έμφαση στη χρηματοδότηση επενδύσεων που δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας.
- Διατήρηση των μειωμένων συντελεστών Φ.Π.Α. στα νησιά μας.
- Θέσπιση ειδικών μέτρων για τη στήριξη των νέων επιχειρήσεων που ιδρύονται ή εγκαθίστανται στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου.
- Ενεργοποίηση μέτρων που θα επιδοτούν την εργασία και όχι την ανεργία.
- Αύξηση των πόρων που διατίθενται μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων.
- Στήριξη του τουρισμού, με έμφαση τη νέα αγορά της Τουρκίας, η οποία αποτελεί μια σημαντική ευκαιρία για τη στήριξη της τοπικής οικονομίας.
Η ευθύνη της τοπικής αυτοδιοίκησης
Αν σύντομα δε ληφθούν άμεσα μέτρα προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης, τότε ο δείκτης της ανεργίας κινδυνεύει τα επόμενα χρόνια να σκαρφαλώσει πολύ ψηλά.
Ο ρόλος και η ευθύνη της τοπικής αυτοδιοίκησης και ιδιαίτερα της Περιφέρειας στην αντιμετώπιση του προβλήματος, είναι πολύ σημαντικός. Με συντονισμένη προσπάθεια και διεκδίκηση από την κεντρική εξουσία, με την εφαρμογή συγκεκριμένων πολιτικών για τη στήριξη της απασχόλησης σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, μπορούμε να ανακόψουμε το ρυθμό αυτό αύξησης της ανεργίας.
* Ο Θεόδωρος Βαλσαμίδης είναι περιφερειακός σύμβουλος Βορείου Αιγαίου.
