Εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ
Γράφει: Μανάβης Νίκος
18/01/2011
Τεραστίων διαστάσεων ανατροπές στην οικιστική ανάπτυξη, την οικοδομική δραστηριότητα και τη ζωή των κατοίκων της Λέσβου και της Λήμνου πρόκειται να φέρει το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος που εισηγείται τη θεσμοθέτηση ορίου 10 στρεμμάτων για την αρτιότητα των οικοπέδων. Μάλιστα, το μέτρο είναι τόσο αυστηρό που δε δέχεται καμμία παρέκκλιση. Δηλαδή, για παράδειγμα, δεν αναγνωρίζει ως άρτια και οικοδομήσιμα τα οικόπεδα που ήδη έχουν πουληθεί και είναι έκτασης τεσσάρων στρεμμάτων. Χθες το μεσημέρι, ο πρόεδρος του Τμήματος Βορειοανατολικού Αιγαίου τού ΤΕΕ, Παναγιώτης Πιττός, σε δήλωσή του στο «Ε» έκανε λόγο για οριζόντια αβασάνιστα μέτρα, προσθέτοντας ότι τις αμέσως επόμενες ημέρες θα δοθούν στη δημοσιότητα οι θέσεις τού ΤΕΕ. Πολλά προβλήματα θεωρεί ότι δημιουργεί το συγκεκριμένο νομοσχέδιο και ο περιβαλλοντολόγος Χριστόφορος Μανδυλάς.
Με το σχέδιο νόμου τινάζονται στον αέρα οι μελέτες των ΣΧΟΑΑΠ (Σχέδια Χωρικής Οργάνωσης και Ανάπτυξης Ανοιχτής Πόλης) και τα Γ.Π.Σ. (Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια) που έχουν εκπονηθεί ή βρίσκονται υπό εκπόνηση στα νησιά του Νομού μας. Μάλιστα, τα ΣΧΟΑΑΠ είναι έργα που χρηματοδοτούνται από πόρους του Δ΄ Κοινοτικού και τα περισσότερα από αυτά βρίσκονται υπό εξέλιξη.
Το νομοσχέδιο
Το νομοσχέδιο που εισηγείται η υπουργός Περιβάλλοντος, Τίνα Μπιρμπίλη, μεταξύ άλλων προβλέπει:
- Η αρτιότητα των οικοπέδων αυξάνεται στα 10 στρέμματα προκειμένου ο ιδιοκτήτης να πάρει οικοδομική άδεια για τα εκτός σχεδίου οικόπεδα.
- Καταργούνται οι παρεκκλίσεις µε τις οποίες επιτρέπεται υπό προϋποθέσεις η δόμηση σε εκτός σχεδίου οικόπεδα, ακόμη και 750 τετραγωνικών μέτρων. Με το μέτρο αυτό δε θα μπορούν να οικοδομηθούν τα οικόπεδα που βρίσκονται πάνω σε εθνική οδό.
- Η αρτιότητα των 10 στρεμμάτων δε θα ισχύει για την ανόρυξη φρεατίων, την κατασκευή αντλητικών εγκαταστάσεων και μικρών αποθηκών και υδατοδεξαμενών.
- Οι οικοδομικές άδειες μέσα στα όρια του δικτύου των περιοχών Natura 2000 που έχουν εκδοθεί και ισχύουν μέχρι την έναρξη ισχύος του νέου νόμου, εκτελούνται όπως εκδόθηκαν εφόσον δεν τίθεται σε κίνδυνο η φυσιογνωμία των συγκεκριμένων περιοχών.
- Με πρόταση των υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος εκδίδεται Προεδρικό Διάταγμα για τη θεσμοθέτηση οικονομικών κινήτρων για τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας, στα οποία περιλαμβάνεται ενδεχομένως και σύστημα ανταποδοτικών οφελών, ως κίνητρο σε ιδιώτες ή τοπικές κοινωνίες για τη διατήρησή τους.
Τι ίσχυε μέχρι τώρα
Το Δίκτυο Natura 2000 περιλαμβάνει εκτεταμένες περιοχές ιδιαίτερης σημασίας για τη βιοποικιλότητα. Μέχρι σήμερα, στις περιοχές αυτές δεν υπήρχε ενιαίο όριο δόμησης. Ο νόμος προέβλεπε πως για κάθε περιοχή Natura 2000 θα έπρεπε να εκπονηθεί μια μελέτη η οποία θα όριζε τις χρήσεις γης και τις δυνατότητες δόμησης. Η εκπόνηση μελετών δίνει στους επιστήμονες τη δυνατότητα να προσδιορίσουν ποιος είναι ο πυρήνας κάθε περιοχής, δηλαδή το τμήμα εκείνο που απαιτεί πολύ μεγάλη προστασία. Στον πυρήνα θέτονταν οι αυστηρότεροι όροι προστασίας για τη δόμηση, τη χάραξη δρόμων, αλλά και τις δραστηριότητες που μπορούσαν να αναπτυχθούν. Στις ζώνες που βρίσκονται εκτός του πυρήνα της περιοχής Natura 2000, οι όροι δόμησης είναι πιο ελαστικοί και το ίδιο ισχύει για όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες.
Το πρόβλημα είναι ότι ελάχιστες μελέτες είχαν εκπονηθεί ως σήμερα, με αποτέλεσμα να ισχύουν τα αυστηρότερα κριτήρια για όλες τις περιοχές.
Ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα είναι πως μέχρι σήμερα, εκτός από ελάχιστες περιπτώσεις, δεν έχουν συσταθεί φορείς διαχείρισης για της περιοχές Natura 2000. Χαρακτηριστική περίπτωση είναι o Νομός μας όπου, παρά το μεγάλο αριθμό περιοχών ενταγμένων στο Δίκτυο Natura 2000, δεν έχει συσταθεί ούτε ένας φορέας διαχείρισης εδώ και πάνω από 10 χρόνια, αλλά ούτε έχει ολοκληρωθεί η εκπόνηση κάποιας μελέτης.
Ποιες περιοχές αφορά
Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα ισχύοντα, περιοχές Natura 2000 στο Νομό μας είναι οι ακόλουθες:
Α) Λήμνος
- Χορταρόλιμνη, Αλυκή, Κόλπος Μούδρου, Έλος Διαπόρι και Χερσόνησος Φακός. Η έκταση που καταλαμβάνει αυτή η περιοχή είναι 162.928,10 στρέμματα.
- Νησίδες και βραχονησίδες Λήμνου: Σεργίτσι, Διαβάτες, Κόμπιο, Καστριά, Τιγάνι, Καρκάλας, Πρασονίσι. Η έκταση που καταλαμβάνει αυτή η περιοχή είναι 1.252,50 στρέμματα.
Β) Λέσβος
- Νησίδες Λέσβου: σύμπλεγμα Τομαρονησίων, Κύδονας, Άγιος Γεώργιος, Γλαρονήσι. Η έκταση που καταλαμβάνει αυτή η περιοχή είναι 1.031,50 στρέμματα.
- Νοτιοδυτική χερσόνησος Λέσβου και Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου. Η περιοχή αυτή φθάνει μέχρι το Μεσότοπο. Η έκταση που καταλαμβάνει αυτή η περιοχή είναι 288.194,40 στρέμματα.
- Όρος Όλυμπος. Η έκταση που καταλαμβάνει αυτή η περιοχή είναι 147.878,90 στρέμματα.
- Βόρεια Λέσβος. Η περιοχή αυτή καταλαμβάνει τον ορεινό όγκο του Λεπέτυμνου, κατεβαίνει μέχρι τα όρια του Μολύβου και από την άλλη πλευρά εκτίνεται μέχρι το Μανταμάδο. Η έκταση που καταλαμβάνει αυτή η περιοχή είναι 93.479,50 στρέμματα.
- Παράκτιοι υγρότοποι Κόλπου Καλλονής και ο Κόλπος Καλλονής. Η έκταση που καταλαμβάνει αυτή η περιοχή είναι 35.130,50 στρέμματα.
- Ο Κόλπος Γέρας και η παράκτια ζώνη, οι περιοχές Ντίπι και Χαραμίδα. Η έκταση που καταλαμβάνει αυτή η περιοχή είναι 51.048,70 στρέμματα.
Γ) Άγιος Ευστράτιος και θαλάσσια ζώνη που τον περιβάλλει. Η έκταση που καταλαμβάνει αυτή η περιοχή είναι 112.991,20 στρέμματα.
10 στρέμματα χρειάζεται κάποιος για να χτίσει σε περιοχές όπως η Σκάλα Καλλονής
Οι συνέπειες στην οικοδομή
Ανυπολόγιστες θα είναι, σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, οι συνέπειες στην οικοδομική δραστηριότητα στα νησιά μας. Το βέβαιο είναι ότι το κόστος απόκτησης ενός οικοπέδου στη Λέσβο θα εκτοξευτεί στα ύψη, καθώς θα μειωθούν δραστικά τα διαθέσιμα οικόπεδα στο νησί. Μικρότερης έκτασης φαίνεται ότι θα είναι το πρόβλημα στη Λήμνο, ωστόσο η μείωση των οικοπέδων και εκεί θα οδηγήσει προς τα πάνω τις τιμές. Τέλος, τεράστια προβλήματα θα αντιμετωπίσουν οι κάτοικοι του Άι-Στράτη.
Η αύξηση στις τιμές των οικοπέδων μπορεί να αποφέρει κάποια επιπλέον έσοδα σε όσους έχουν οικόπεδα προς πώληση, όμως η οικοδομική δραστηριότητα θα δεχθεί ένα ακόμη ισχυρό πλήγμα, κι αυτό τη στιγμή που έτσι κι αλλιώς παρουσιάζει κάθετη πτώση.
Καταδικάζουν…
Ο πρόεδρος του ΤΕΕ Βορειοανατολικού Αιγαίου, Παναγιώτης Πιττός, σε ένα πρώτο σχόλιό του για το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος σημειώνει: «Δεν μπορεί να κατεβαίνουν νομοσχέδια χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους την πραγματικότητα που ισχύει στα νησιά μας. Κατανοούμε την ανάγκη να ληφθούν τόσο αυστηρά μέτρα για νησιά όπως είναι η Μύκονος και η Πάρος, αλλά δεν μπορεί τα ίδια μέτρα να ισχύουν για νησιά όπως είναι τα δικά μας.
Με το συγκεκριμένο σχέδιο νόμου καταργούνται ακόμη και οι αρτιότητες οικοπέδων που είχαν πουληθεί πριν την ψήφιση του συγκεκριμένου νόμου, καθώς δεν αναγνωρίζεται καμμία παρέκκλιση. Αλλά, πέρα από αυτό, όταν ψηφίζονται νόμοι, πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους τα μεγέθη των οικοπέδων που υπάρχουν στα νησιά μας.
Μετά, βρίσκονται υπό εξέλιξη μια σειρά από μελέτες των ΣΧΟΑΑΠ και σε κάποιες περιπτώσεις έχουμε ολοκληρωμένες μελέτες. Τώρα, με το νέο σχέδιο νόμου, οι μελέτες που έχουν ολοκληρωθεί θα πρέπει να αλλάξουν. Κι αυτές που είναι υπό εξέλιξη, θα πρέπει να ξαναγίνουν από την αρχή.
Σε κάθε περίπτωση, το θέμα είναι πολύ σοβαρό και εμείς το μελετάμε. Σε λίγες μέρες θα δημοσιεύσουμε τις θέσεις μας, τις οποίες θα τις κοινοποιήσουμε στο Υπουργείο, στους βουλευτές, σε όλους τους τοπικούς φορείς και στον πρωθυπουργό.»
Ο περιβαλλοντολόγος Χριστόφορος Μανδυλάς τονίζει: «Το κράτος έρχεται και με μια οριζόντια διάταξη βάζει στην ίδια μοίρα όλες τις περιοχές Natura 2000 της χώρας. Πρόσφατα όρισε μια νέα περιοχή στη βόρεια Λέσβο. Το λογικό θα ήταν οι ίδιοι επιστήμονες που όρισαν αυτή την περιοχή, να εκπονήσουν και μια μελέτη που θα προσδιορίζει τις δραστηριότητες που μπορούν να ασκηθούν μέσα σε αυτήν και να ορίσουν τις προϋποθέσεις. Δηλαδή, θέλω να πω ότι το ίδιο το κράτος με τις υπηρεσίες του θα έπρεπε να εκπονεί μελέτες για τις περιοχές Natura 2000. Έτσι ώστε να υπάρχει ένα ενιαίο πλαίσιο αντιμετώπισης.
Δυστυχώς, βλέπουμε ότι επιλέχθηκε να μπουν στην ίδια μοίρα όλες οι περιοχές. Αλλά πρέπει να γίνει κατανοητό ότι δεν μπορεί να προστατευθεί το περιβάλλον μόνο με νόμους. Πρέπει να αναπτυχθούν δράσεις από τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες.
Πιστεύω ότι είναι πολύ πιο δημοκρατικό το πλαίσιο που ισχύει έως σήμερα, το οποίο προβλέπει ότι οι μελετητές εκπονούν μελέτες με βάση το νόμο για την προστασία των περιοχών Natura 2000 και στη συνέχεια γίνεται διαβούλευση των μελετών αυτών με τους φορείς. Έτσι οδηγούμαστε σε ένα αποτέλεσμα που προστατεύει το περιβάλλον και είναι κοινωνικά αποδεκτό.»
