Οι πολλές πτυχές μιας αλήθειας ..
Εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ
Γράφει: Πολλάτου Μαρίνα
04/02/2011
Επιβεβαιώνει τις εκτιμήσεις των Βρισαγωτών της Αθήνας ο Νίκος Σηφουνάκης, με επιστολή του απάντηση στο «Ε», για το Κέντρο Έρευνας, Πολιτισμού, Παιδείας και Εκπαίδευσης Βρίσας, τονίζοντας πως παραμένει συνεπής στις θέσεις που εξ αρχής είχε διατυπώσει. Ο αναπληρωτής υπουργός υποστηρίζει, σε συνέχεια της κριτικής που ασκήθηκε απ’ τον πρόεδρο του Συλλόγου Βρισαγωτών, Βασίλη Ψαριανό, ότι επιμένει στην ίδια αλήθεια της άποψής του, δηλαδή πως το Κέντρο δεν πρέπει να γίνει «φαραωνικού» μεγέθους, αλλά πολύ μικρότερο.
Η αλήθεια, όμως, για το θέμα έχει πολλές πτυχές, που με αφορμή το διάλογο που άνοιξε στην κοπή της πίτας των Βρισαγωτών την προηγούμενη Κυριακή, οφείλουμε να τις παρουσιάσουμε. Όπως και η κυβέρνηση οφείλει να υλοποιήσει στη Βρίσα, στη Δημοτική Ενότητα Πολιχνίτου, σε ολόκληρη τη Λέσβο και στους κατοίκους της, το έργο που έχει υποσχεθεί εδώ και πολλά χρόνια. Κι ίσως η ανακίνηση του ζητήματος αποτελεί πρώτης τάξης ευκαιρία για να κατατεθούν επί του θέματος οι απόψεις τόσο των νεοεκλεγμένων της περιφερειακής και της δημοτικής αρχής «που κρατάνε τώρα το μαχαίρι που θα κόψει το καρπούζι», όσο και της προηγούμενης νομαρχιακής αρχής που διαχειρίστηκε την υπόθεση.
Η διοίκηση έχει συνέχεια;
Άμεση ήταν η απάντηση του Νίκου Σηφουνάκη (δημοσιεύεται σε διπλανή στήλη ως έχει) στο δημοσίευμά μας για την κριτική που του ασκήθηκε απ’ τους Βρισαγώτες της Αθήνας, οι οποίοι και όπως γράψαμε τον «στοχοποίησαν» ως υπαίτιο της μη επανένταξης του έργου στο ΕΣΠΑ, στηριζόμενοι στην παραδοχή του ίδιου του αναπληρωτή υπουργού ότι κατά την άποψή του το Κέντρο Έρευνας, Εκπαίδευσης και Πολιτισμού Βρίσας έπρεπε να είναι της μισής έκτασης απ’ ό,τι προέβλεπε η μελέτη.
Με την απάντησή του, ο αναπληρωτής υπουργός ουσιαστικά επιβεβαιώνει την εκτίμηση των Βρισαγωτών πως το Κέντρο, έτσι όπως είχε διαμορφωθεί η πρόταση και η μελέτη του, δεν ήταν μεταξύ των έργων που είχαν την «εύνοια» και τη βοήθειά του, όπως τόσα άλλα που υποστήριξε σθεναρά και πέτυχε να γίνουν. Βέβαια αυτό δε σημαίνει απαραίτητα ότι δεν έγινε γιατί ενδεχομένως δεν το ήθελε ο Νίκος Σηφουνάκης, ούτε αποκλείει το ενδεχόμενο να μην είχε γίνει ακόμη και αν το ήθελε.
Άλλωστε, αν ο πρώην περιφερειάρχης Γιάννης Λέκκας είχε επισπεύσει τη διαδικασία, για το δύο φορές δημοπρατημένο έργο, θα είχε ήδη ενταχθεί στο Γ΄ Κ.Π.Σ. και θα είχε ξεκινήσει να υλοποιείται απ’ το Σεπτέμβρη τού 2009. Και μετά την εναλλαγή κυβέρνησης, επειδή θεωρητικά θα έπρεπε να υπάρχει συνέχεια στη διοίκηση, θα έπρεπε και να συνεχιστεί η όλη διαδικασία ένταξης, δίχως να τεθεί ζήτημα εκ νέου αξιολόγησης μιας πρότασης που ήταν ήδη αξιολογημένη. Αλήθεια, γιατί η Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης του ΠΕΠ Βορείου Αιγαίου δεν έθετε, για παράδειγμα, και τον Ιούνιο του 2009 τις απαιτήσεις που εμφάνισε ξαφνικά μερικούς μήνες μετά για το έργο;
Το χρωστούν στην περιοχή
Όλα τα προηγούμενα δείχνουν πως η πορεία χρηματοδότησης των έργων δεν καθορίζεται, όπως οι κανονισμοί προβλέπουν, απ’ την ωριμότητα ή την αναγκαιότητα και τη σκοπιμότητα υλοποίησής τους, αλλά δυστυχώς είναι σε άμεση συνάρτηση με τις κατά καιρούς πολιτικές επιλογές. Για το συγκεκριμένο όμως έργο, ακόμη και αυτή η διάσταση, δεν έχει μία αλήθεια, αλλά πολλές.
Γιατί δεν ήταν μόνο ο Κώστας Καραμανλής που ως πρόεδρος της Ν.Δ. είχε εξαγγείλει προεκλογικά την κατασκευή του Κέντρου. Είχε προηγηθεί λίγα χρόνια πριν, το 1999, ο Κώστας Σημίτης ως πρωθυπουργός με το ΠΑΣΟΚ, στο Δημοτικό Θέατρο Καλλονής, αλλά και η Βάσω Παπανδρέου στις εκλογές τού 2000, στην πλατεία Σαπφούς, που διαβεβαίωναν για την υλοποίησή του.
Σε σχέση, όμως, με τη χρηματοδότηση, πρέπει να θυμίσουμε ακόμη κάτι αναφορικά και με το θέμα του κόστους του έργου, που ο κ. Σηφουνάκης το βάζει σε αντιπαραβολή με τις αναγκαίες υποδομές του Πανεπιστημίου Αιγαίου που πρέπει να καλυφθούν απ’ το ΕΣΠΑ. Αν η διαδικασία εξελισσόταν κανονικά, η χρηματοδότηση του Κέντρου θα είχε εξασφαλιστεί απ’ την τρίτη προγραμματική περίοδο, το Γ΄ Κ.Π.Σ., «πακέτο» απ’ το οποίο όλοι θα θυμούνται ότι ο τότε Δήμος Πολιχνίτου, διά του δημάρχου του Στρατή Γιαννέλλη, ζήτησε τον Απρίλιο του 2001, σε συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Βορείου Αιγαίου, ένα και μόνο έργο: το Κέντρο της Βρίσας. Κι όντως - κι υπάρχουν όλα τα σχετικά ντοκουμέντα στο Γ΄ Κ.Π.Σ. δεν εντάχθηκε κανένα άλλο έργο απ’ την περιοχή, αφού μέχρι το τέλος το σύνολο των φορέων της περίμενε τη χρηματοδότηση του Κέντρου.
Σε αυτό το μέγεθος
Ας έρθουμε, όμως, και στο θέμα του μεγέθους, που αναδεικνύεται εν τέλει και ο βασικός λόγος για τον οποίο δεν έγινε το Κέντρο. Όλος αυτός ο διάλογος - που υπενθυμίζει και ο αναπληρωτής υπουργός - για το μέγεθος του Κέντρου, ουδείς αμφισβητεί ότι έγινε στο παρελθόν, και μάλιστα με δική του πρωτοβουλία είχαν πραγματοποιηθεί, όπως πιστοποιούν και όλα τα σχετικά δημοσιεύματα, συσκέψεις για το συγκεκριμένο έργο.
Απ’ το 2003, όμως, οπότε και δεν αποφάσισαν οι φορείς που προωθούσαν και στήριζαν το έργο, να συγκαταθέσουν στην πρόταση του κ. Σηφουνάκη για μετατροπή του παλιού ελαιοτριβείου της περιοχής σε Κέντρο μαζί με συνοδά έργα, ο χρόνος δεν «πάγωσε», αλλά υπήρξε μια σειρά εξελίξεων. Δρομολογήθηκε ο φορέας υλοποίησης, παραχωρήθηκαν οικόπεδα για την κατασκευή του Κέντρου, εκπονήθηκε η μελέτη και γενικότερα το νερό μπήκε στ’ αυλάκι, σε ένα εντελώς διαφορετικό ρυάκι απ’ αυτό που πιθανόν να υποστήριζε ο βουλευτής του Νομού. Έτσι, στην πράξη οι όποιοι προβληματισμοί του για το μέγεθος έμειναν απλά ως διατυπωμένοι προβληματισμοί. Και μάλιστα, στη μετέπειτα περίοδο, απ’ το 2004 και μετά, δεν επανήλθαν στο προσκήνιο οι συγκεκριμένες αιτιάσεις, ούτε απ’ τον κ. Σηφουνάκη.
Το ζητούμενο, φυσικά, πέρα απ’ την αλήθεια του κ. Σηφουνάκη ή των Βρισαγωτών ή όποιου άλλου τοποθετηθεί επί του θέματος, είναι τι μέλλει γενέσθαι με το Κέντρο. Θα προχωρήσει ή όχι; Θα κάνει η Πολιτεία το χρέος της απέναντι στην περιοχή ή το αναπτυξιακό όνειρο στη Βρίσα θα συρρικνωθεί και θα χαθεί;
Νίκος Σηφουνάκης:
«Υπενθυμίζω ότι…»
«Αναφορικά με το δημοσίευμά σας της 1ης/2/2011, σχετικό με το Κέντρο Έρευνας και Πολιτισμού της Βρίσας, σας γνωρίζω τα παρακάτω:
1. Με πρωτοβουλία μου την περίοδο 2002 - 2003 πραγματοποιήθηκαν συσκέψεις στο Υπουργείο Αιγαίου με τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων για την υλοποίηση του Κέντρου Έρευνας.
2. Γνωρίζετε ότι συνέβαλλα στη δημιουργία δεκάδων θεματικών μουσείων στη Λέσβο, μοναδικά για νησί αλλά και την Ελλάδα, και έχοντας χειρισθεί θέματα ένταξης στα ευρωπαϊκά προγράμματα εκατοντάδων έργων, σημείωνα στις συσκέψεις ότι στόχος μας πρέπει να είναι η δημιουργία ενός έργου με προοπτική, ήτοι διαστάσεων, όγκου και προϋπολογισμού που να είναι υλοποιήσιμο. Μεταξύ των άλλων, πρότεινα ν’ αξιοποιηθεί το υπέροχο παλαιό συνεταιριστικό ελαιοτριβείο της Βρίσας.
3. Ενώ κατά τις συσκέψεις συμφωνούσαν όλοι με τις θέσεις μου και αποχωρούσαν με τη δέσμευση της προσαρμογής των μελετών στα αναγκαία ζητούμενα της Ε.Ε., ίσως επειδή το 2004 προέκυψε νέα κυβέρνηση, ακολουθήθηκε έκτοτε από τους υπευθύνους του έργου άλλη, λάθος στρατηγική.
Προσωπικά, αλλά και οι κυβερνήσεις τού ΠΑΣΟΚ ουδέποτε απέκρυψαν την αλήθεια και βεβαίως ούτε από τα προεκλογικά μπαλκόνια το 2004 δημόσια διακήρυττε ότι το 2005 θα τεθεί ο θεμέλιος λίθος, όπως έπραξε ο Κ. Καραμανλής. Ο κ. Βασίλης Ψαριανός στο βιβλίο του «Για την ανάπτυξη της Βρίσας» περιεκτικά καταγράφει τις αλήθειες που τώρα αρνείται (σελίδες 132, 133, 136, 137, 139).
Η διαχειριστική αρχή Β. Αιγαίου με έγγραφά της ζήτησε επανειλημμένως να απαντηθούν οι προϋποθέσεις του έργου. (σ.σ. επισυνάπτεται το τελευταίο έγγραφο της Διαχειριστικής Αρχής 3234/5/7/2010)
Πώς ήταν δυνατόν να ενταχθεί ένα έργο σε ευρωπαϊκό πρόγραμμα όταν:
- ο αρμόδιος φορέας του έργου, το Πανεπιστήμιο Αθηνών, που διέθετε διαχειριστική επάρκεια, δεν αναλάμβανε την υλοποίησή του, αλλά μόνο την επιστημονική κάλυψη θα παρείχε.
- το Πανεπιστήμιο Αθηνών στον τετραετές αναπτυξιακό του προγραμματισμό δε συμπεριελάμβανε το έργο, όπως δεν το συμπεριελάμβανε στην προγραμματική συμφωνία τής 3ης/9/2009 με το Υπουργείο Παιδείας.
Όσοι, λοιπόν, είχαν την ευθύνη για τον προγραμματισμό του έργου, δεν έλαβαν υπόψη τις προϋποθέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και τη θέση του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Ίσως κάποιοι πίστευαν ότι η κομματική ταυτότητα και ο άνεμος της επανίδρυσης του κράτους μετά το 2004 αρκούσε.
Αγνοούσαν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση χρηματοδοτεί έργα με πλήρη μελέτη cost - benefit (κόστος - όφελος) κάτι που είναι απαρέγκλιτος όρος, κάτι που ουδέποτε κατετέθη.
Ήθελαν να αγνοούν ότι ήταν ανέφικτο από τα περίπου 10 εκατ. ευρώ τού Δ΄ Κ.Π.Σ. να δεσμευθούν επτά εκατομμύρια ευρώ για το Κέντρο, διότι αυτό θα σήμαινε εξοβελισμό του μεγαλύτερου αναπτυξιακού οργανισμού του Αιγαίου, που είναι το Πανεπιστήμιο Αιγαίου.
4. Στη σύσκεψη στις 27/7/2003 που προκάλεσα, παρουσία του βουλευτή Φ. Παπαδέλη, της τότε περιφερειάρχη, του καθηγητή και ψυχή του εγχειρήματος Μ. Δερμιτζάκη και άλλους, τόνισα: “Δεν απαιτείται ένα τεραστίων διαστάσεων κτήριο, έργο δύσκολο να υλοποιηθεί και να χρηματοδοτηθεί και που δε συνάδει με τον αρχιτεκτονικό χαρακτήρα της περιοχής” και πρότεινα την αξιοποίηση του παλαιού συνεταιριστικού ελαιοτριβείου, με συνοδά έργα.
5. Θυμίζω σ’ όσους προσποιούνται ότι αγνοούν πως με δική μου ευθύνη κατατέθηκε ο πλήρης φάκελος και έγινε το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Μυτιλήνης που εντάχθηκε στα ΜΟΠ και στο Α΄ Κ.Π.Σ.. Επίσης με αναπροσαρμοσμένη μελέτη και με ανάλυση κόστους - οφέλους εντάχθηκε στα Β΄ και Γ΄ Κ.Π.Σ. το Μουσείο Απολιθωμένου Δάσους στο Σίγρι, για το οποίο η προμελέτη προέβλεπε 3.700 τ.μ. και πραγματοποιήθηκαν τελικώς μετά την αλλαγή της μελέτης 1.600 τ.μ..
6. Ο κ. Βασίλης Ψαριανός ας ξαναδιαβάσει το βιβλίο του και να έχει το θάρρος να αναγνωρίσει ότι δεν υπάρχουν δύο αλήθειες. Η αλήθεια είναι πάντα μια, την οποία κατέθεσα και την επανέλαβα πολλές φορές. Αν ο ίδιος θαμπώθηκε από τη φαραωνικού τύπου πρόταση, ας απευθύνει σ’ όσους ευθύνονται. Το βιβλίο του είναι αδιάψευστη μαρτυρία των όσων καταθέτω, όπως και ο τοπικός Τύπος της εποχής (“Δημοκράτης” 28/7/2003, “Εμπρός” 28/7/2003) που επιβεβαιώνει τη συνέπεια των θέσεών μου.
Νίκος Σηφουνάκης
